Wateroverlast kan verschillende oorzaken hebben. Denk daarbij aan grondwateroverlast, het afstromen van regenwater over het maaiveld, het overlopen van riolen bij hevige regenval, het inunderen van sloten en watergangen en het falen van regionale waterkeringen of het doorbreken van primaire waterkeringen. Deze verschillende oorzaken van wateroverlast hebben ieder hun eigen veiligheid- en risicobenadering. In een eerdere studie van STOWA is een uitgebreider overzicht gegeven van de verschillende veiligheidsbenaderingen en de wijze waarop ze op elkaar aansluiten of elkaar overlappen. In het algemeen kan worden gesteld dat als de waterdieptes en de omvang van de schade toenemen, de eisen aan het desbetreffende watersysteem strenger zijn.

De veiligheidsbenaderingen, met bijbehorende normen, zijn elk specifiek gericht op één deelsysteem, namelijk de riolering, de watergangen of de waterkeringen. Deze sectorale benadering is aan de ene kant een kracht, omdat het veel duidelijkheid geeft voor de beheerder van het deelsysteem. Tegelijkertijd biedt het maar voor een deel duidelijkheid voor een perceel- of objecteigenaar. Zo is het voor inwoners en bedrijven niet van belang waar de wateroverlast vandaan komt, maar wel welke waterdiepte ter plaatse van het eigen object/perceel kan optreden en met welke frequentie. Ook is het restrisico op een specifieke locatie lastig uit te drukken, aangezien de verschillende veiligheidsbenaderingen niet naadloos op elkaar aansluiten en moeilijk te vertalen zijn naar een locatie in het gebied.

Niet alleen voor het in beeld brengen van de risico’s, maar ook voor het bepalen van de juiste maatregelen is een sectorale aanpak niet altijd optimaal. Steeds vaker wordt de vraag gesteld of de kosten voor vereiste ingrepen aan keringen of het watersysteem in verhouding staan tot het beschermd belang. In sommige gevallen kunnen oplossingen zich ook buiten het watersysteem bevinden, met meer aandacht voor vitale en kwetsbare functies en de ruimtelijke inrichting.  In plaats van een sectorale benadering, waarbij elk deel van het watersysteem afzonderlijk wordt bekeken, kan een integrale risicoanalyse in sommige gevallen mogelijk tot een meer doelmatige en kosteneffectieve aanpak leiden. De commissie wateroverlast van de STOWA werkt aan deze integrale benadering.

De eerdere onderzoeken naar een integrale risicoanalyse voor wateroverlast hebben zich tot nu toe vooral gericht op het maken van de vertaling van de vigerende normen naar een basisbescherming op gebiedsniveau en het integraal beschouwen van maatregelen die het risico op wateroverlast kunnen beperken. In al deze situaties stond het beschermingsniveau vanuit het watersysteem al vast.

Er is nog niet eerder echt vanuit het perspectief van een locatie of gebied naar het acceptabele risico gekeken. Met het nu lopende onderzoek willen we de beschouwing nog meer vanuit het perspectief van het beschermde belang (locatie of gebied) uitvoeren.

Het doel van dit onderzoek is om voor verschillende gebiedstypen in Nederland:

• Inzicht te geven in de wijze waarop het beschermingsniveau voor wateroverlast van een beschermd belang uitgedrukt kan worden, vanuit het perspectief van een integrale risicoanalyse.

• Inzicht te geven in de voor- en nadelen van de toepassing van een integrale risicoanalyse door deze te vergelijken met de huidige (sectorale) werkwijze.

Om antwoord te krijgen wordt momenteel een aantal pilots uitgevoerd. > Meer informatie

Meer weten over Integrrale risicoanalyse? Bekijk de volgende publicaties:

STOWA 2022-03 Integrale risicoanalyse wateroverlast.pdf

STOWA 2020-02 Integrale risicoanalyse.pdf